Özel Güvenlik Görevlilerinin Silah Kullanma Yetkisi Var mı?
Özel güvenlik hizmetlerinde görev alan özel güvenlik personellerinin en çok merak ettiği konulardan biri özel güvenliğin silah kullanma yetkisi bulunup bulunmadığıdır. Özel güvenlik görevlilerinin zor kullanma yetkisi 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 7. maddesinde düzenlenmiştir. Özel güvenlik görevlilerinin zor kullanma yetkisine ilişkin makalemize buradan ulaşabilirsiniz. Silah kullanma ise zor kullanmanın son aşamasıdır. Silah taşıma hakkı ile silah kullanma hakkı birbirinden farklı kavramlardır. Özel güvenlik firmaları çalışanlarının silah bulundurma hakkı ile ilgili makalemize buradan ulaşabilirsiniz. Yaşam hakkına ve vücut bütünlüğüne yönelik ağır bir müdahale oluşturabilecek silah kullanma yetkisinin özel güvenlik görevlilerine tanınıp tanınmadığı tartışmalıdır.
5188 Sayılı Kanun’un 27. maddesi ile yürürlükten kaldırılan 2495 Sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun’un 10. maddesinde “Özel güvenlik teşkilatı personeli, görev alanları içinde bu Kanunla verilmiş görevlerini yaparken silah taşıma ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanununa göre silah kullanma yetkisine sahiptir.” hükmü yer almaktaydı. Bu düzenlemeye göre, özel güvenlik görevlileri, görev alanlarında ve görevli oldukları süre içerisinde, polise tanınan silah kullanma yetkilerinin tümünü kullanabilmekteydi.
2495 Sayılı Kanun’un aksine 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’da ve Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’te bu konuda herhangi bir düzenleme yer almamaktadır. Ancak 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 8., 9., 10., 11. ve 12. maddeleri ile Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 24., 25., 26., 27. ve 28. maddelerinden özel güvenlik hizmetlerinde çalışan görevlilerin silah bulundurma, taşıma ve kullanma yetkisine sahip oldukları anlaşılmaktadır. Bu konuda detaylı bir düzenlemeye yer verilmemiş olması uygulamada birçok sorunla karşılaşılabilmesine sebep olmaktadır. İhtilafların ortadan kaldırılabilmesi için özel güvenlik çalışanlarının silah taşıma ve kullanması yetkisinin kanunda açıkça düzenlenmesi ihtiyacı güncelliğini korumaktadır.
5188 sayılı Kanun’un 8. maddesinin gerekçesindeki atıflardan özel güvenlik görevlilerinin Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen kanun hükmünü ve âmirin emrini yerine getirme (TCK, m.24) ile meşru savunma ve zorunluluk hallerinde (TCK, m.25) silah kullanabilecekleri anlaşılmaktadır. Buna göre, özel güvenlik hizmetlerinde çalışanlar, kendisine ya da koruma ve güvenliğini sağladığı kişi veya kuruluşlara yönelik gerçekleşen, gerçekleşmesi ya da tekrar etmesi muhakkak olan haksız bir saldırıyı def etmek amacıyla, saldırı ile orantılı olmak koşuluyla silah kullanabilecektir.
Bunun yanında 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun 16/7-c maddesi ile polise, hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişileri ya da suçüstü halinde şüpheliyi yakalamak amacıyla silah kullanma yetkisi verilmiştir. 5188 Sayılı Kanun’un 7/d maddesi ile özel güvenlik görevlilerine görev alanında, haklarında yakalama, tutuklama veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama yetkisi tanınmıştır. Bu kapsamda özel güvenlik görevlilerinin görev alanlarında bu yetkiye dayanarak yakalama yaparken durumun şartlarına uygun olarak orantılı ve zorunlu olması halinde silah kullanma yetkisinin bulunduğu kabul edilmektedir.
Bunların yanında 5188 sayılı Kanun’un 6. maddesi ile 5442 Sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 11. maddesi gereğince özel güvenlik personellerinin kamu güvenliğinin sağlanması amacıyla genel kolluk güçlerine yardımcı olması için vali tarafından görevlendirilebileceği belirtilmiştir. Bu görev yerine getirilirken silah bulundurma yetkisinin kapsam dışı bırakılacağı düşünülemez. Burada özel güvenlik görevlilerinin genel kolluğa tanınan tüm yetkilere değil, yalnızca görevlendirildikleri alandaki yetkilerine sahip olduğu unutulmamalıdır.
5188 Sayılı Kanun’un 8. maddesinde ise özel güvenlik çalışanlarının silah bulundurma ve taşıma yetkisine ilişkin düzenleme yer almaktadır. Maddede hangi koruma ve güvenlik hizmeti için ne miktar ve özellikte ateşli silah bulundurulabileceğinin komisyon tarafından belirleneceği belirtilmiştir. Devamında ise silahlı özel güvenlik görevlisi çalıştırılamayacak yerler sıralanmıştır. Buna göre, eğitim ve öğretim kurumları, sağlık tesisleri, talih oyunları işletmeleri ve içkili yerlerde silahlı özel güvenlik görevlisi çalıştırılamaz. Bunun yanında maddede özel toplantılarda, spor müsabakalarında, sahne gösterileri ve benzeri etkinliklerde özel güvenlik görevlilerinin silahlı olarak görev yapamayacakları da belirtilmiştir.
Özel güvenlik şirketlerinin ateşli silah alamayacağı ve bulunduramayacağı 5188 Sayılı Kanun’da hüküm altına alınmıştır. Koruma ve güvenlik hizmetinde kullanılacak silah ve teçhizat, ilgili kişi veya kuruluş tarafından temin edilir. Bu durumun tek istisnası bulunmaktadır. Komisyonun kararı ve valinin onayı ile özel güvenlik şirketlerine, para ve değerli eşya nakli, geçici süreli koruma ve güvenlik hizmetlerinde kullanılmak üzere, özel güvenlik eğitimi veren kurumlara, silah eğitiminde kullanılmak üzere silah alma, kullanma ve taşıma izni verilebilmektedir.
Silahlı özel güvenlik personellerinin uygun bir özel güvenlik eğitimden geçirilmiş olması gerekmektedir. Bunun yanında silahlı olarak çalışan özel güvenlik görevlilerinin silahlarını görev alanı dışına çıkaramayacaklarını hatırlatmayı gerekli görüyoruz. Bu husus 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 9. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Özel güvenlik firmalarında çalışan görevlilere hukuka uygun silah bulundurma ve taşıma yetkisi, sadece görev alanı ile sınırlı olarak verilmiştir.
Görev alanından ne anlaşılması gerektiği de yine aynı maddede açıklanmıştır. İşlenmiş bir suçun sanığı veya suç işleyeceğinden kuvvetle şüphe edilen kişinin takibi, dışarıdan yapılan saldırılara karşı tedbir alınması, para ve değerli eşya nakli ve cenaze töreni gibi güzergâh ifade eden durumlarda güzergâh boyu görev alanı sayılmaktadır. Yine görev alanı, zorunlu hallerde Komisyonun kararı ile genişletilebilecektir. Kişi korumasında çalışan özel güvenlik görevlilerinin görev alanı; koruduğu kişi ile birlikte olduğunda ülke geneli, koruduğu kişi olmaksızın kişi koruma izni verilen ilin sınırlarıdır. Bu sınırların dışında özel güvenlik görevlilerinin silah taşıma ve bulundurma yetkileri bulunmamaktadır.
Görev alanı dışında silah taşıyan ve kullanan özel güvenlik görevlilerine idari para cezası kesilerek çalışma izinleri iptal edilmektedir. Bu kişiler bir daha özel güvenlik olarak çalışamazlar. Bu sebeple özel güvenlik personelinin silah taşıma ve şartları oluşması halinde kullanma yetkisini yasalara uygun olarak kullanması oldukça önemlidir.