Üniversite kampüslerinde ve spor müsabakalarında görevlendirilen özel güvenlik şirketleri çalışanları da sıklıkla toplumsal olaylar ve kalabalık gruplarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu sebeple özel güvenlik şirketleri çalışanları tarafından göz yaşartıcı gaz kullanımına ilişkin esasların bilinmesi olumsuz durumlarla karşılaşılmaması açısından önemlidir.

Toplumsal olaylarda güvenlik güçleri yasal yetkileri kapsamında CS (Ortho-chlorbenzalmalononitrle), 0C (Ûleoresin of Capsicum), göz yaşartıcı spreyler kullanılabilmektedir. Halk arasında “biber gazı” olarak bilinen OC gazı doğal olarak yetiştirilen biberin işlenmesi sonucunda elde edilen bir kimyasaldır. Kimyasal Silahlar Konvansiyonu sıralamasına göre kimyasal silah kategorisinde bulunmaktadır. Geçmişte uzun yıllar tedavi amaçlı kullanılmış olan OC gazı zaman içerisinde kolluk kuvvetleri tarafından da kullanılmaya başlanmıştır. Göz yaşartıcı etkisi olan OC gazı vücutta bir yanmaya sebep olur, ancak etkisi kısa sürede geçer. Canlılar üzerinde kalıcı bir zarar vermediği için İçişleri Bakanlığı’nın izni ile bu gazın kullanılabilmesi mümkündür. Kalıcı yan etkileri bulunan CN ve SC gazlarına göre etkisi daha hafif olduğu için kullanımı daha yaygındır.

Biber Gazı Kullanımı Yönetmeliği

5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 24. Maddesi “Silah Bulundurma ve Taşıma Yetkisi” başlığı altında “Koruma ve güvenliğin sağlanabilmesi için fiziki önlemlere ve güvenlik cihazlarına öncelik verilir. Komisyon, orantılılık ilkesine uygun olarak canlılar üzerinde kalıcı etkisi olmayan kimyasalların kullanılmasına izin verebilir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre özel güvenlik şirketlerinde çalışan görevlilerin göz yaşartıcı gaz bulundurabilmeleri ve kullanabilmeleri için görev yaptıkları yerin bağlı olduğu il özel güvenlik komisyonundan izin alınması gerekmektedir.

Özel Güvenlik Görevlisi Biber Gazı Kullanabilir Mi?

Polis, jandarma, gümrük muhafaza memurları, belediye zabıtası ve akaryakıt istasyonu görevlileri, kuyumcular, eczacılar ve ticari araç sürücüleri gibi gece ve güvenliksiz ortamda çalışan bazı meslek mensuplarının göz yaşartıcı gaz bulundurabilmeleri ve gerekli hallerde kullanabilmeleri yasal olarak mümkündür. Özel güvenlik şirketleri görevlilerinin de kamu huzur ve güvenliğini sağlamada tamamlayıcı rol alması sebebi ile göz yaşartıcı gaz kullanma yetkisi bulunmaktadır.

Özel Güvenlik Görevlileri Hangi Hallerde Göz Yaşartıcı Gaz Kullanabilir?

Göz yaşartıcı gazlar toplumsal olaylarda bir arada bulunan kalabalığı dağıtmak, daha küçük gruplara bölmek, aralarındaki etkileşimi zayıflatmak amacıyla kullanılmaktadır. Özel güvenlik ve koruma hizmetleri veren çalışanların da yasalar dahilinde hareket etmesi ve yalnızca gerekli hallerde göz yaşartıcı gaz kullanmaya başvurması gerekmektedir.

Biber Gazı Kullanımı Eğitimi

Biber gazı kullanacak olan özel güvenlik personelinin, komisyon tarafından izin verilen özel güvenlik eğitim kurumları aracılığıyla 3 saat teorik, 3 saat uygulamalı olmak üzere toplam 6 saatlik Göz Yaşartıcı Gaz Spreyi Kullanımı Eğitimine tabi tutulması zorunlu tutulmaktadır.

Biber Gazı Nasıl Kullanılır?

Göz yaşartıcı gaz kullanacak olan özel güvenlik porsonelinin belli hususlara dikkat etmesi gerekir. Bu hususlar şu şekilde sıralanabilir:

• Göz yaşartıcı gazlar kesinlikle amacı dışında kullanılmamalıdır.
• Göz yaşartıcı gazların kullanımından önce topluluk dağılmaları yönünde ikaz edilmelidir. Bu ikaz topluluktakilerin duyabileceği şekilde olmalıdır.
• Göz yaşartıcı gazların kullanımı öncesinde gerekli sağlık tedbirileri alınmalıdır.
• Göz yaşartıcı gazlar yalnızca yetkilendirilmiş ve bu konuda eğitimden geçmiş personel tarafından kullanılmalıdır.
• Göz yaşartıcı gazlar bu konuda yetkilendirilmiş ekibin sorumlu amiri tarafından verilecek talimatlara uygun dozda kullanılmalıdır. Bu doz kalabalığın direncine uygun bir şekilde orantılı olarak artırılabilir.
• Özel güvenlik şirketleri çalışanları göz yaşartıcı gaz kullanımı sırasında hava sıcaklığı ve rüzgar yönü gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Kapalı alanlarda ve toplumsal olaylarda görevli personelin maske kullanması gerekmektedir.
• Göz yaşartıcı spreyler bir kişiye en az 1 metre uzaklıktan sıkılır.
• Fişek, roket tipi gazların doğrudan insan vücuduna isabet edecek şekilde atılması yasaktır.
• Kişinin direncinin kırıldığı, saldırının sona erdiği noktada bu kişilere karşı göz yaşartıcı maddeler kesinlikle kullanılamaz.

Açık Alanda Biber Gazı Kullanılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Rüzgarın yönüne göre göz yaşartıcı gazın hangi açıdan kullanılabileceği tespit edilmelidir. Rüzgar bulunmaması durumunda gazın yayılması için uygun çözümler üretilmeli ve uygulanmalıdır.

• Rüzgarın yön değiştirme ihtimali göz önünde bulundurularak, güvenlik personelinin de gazdan etkilenebileceği hesaba katılmalıdır. Güvenlik personeli gaz maskesini yanında bulundurmalı ve ihtiyaç duyulduğunda kullanmalıdır.
• Kullanılan mühimmatın menzilinin iyi bilinmesi ve hedefe uygun mesafede kullanılması gerekir. Kalabalığın dağılımı ve genişliği de önem arz etmektedir.
• Mühimmatın geri atılabileceği hesaba katılmalıdır.
• Kalabalığın kaçış yönünün tespit edilmesi, kalabalığın sıkışarak saldırganlaşmaması için çıkış yönünün açık tutulması gerekmektedir. Yine kalabalığın mümkün olduğunda küçük parçalara ayrılabileceği bir güzergah belirlenmelidir. Gazın etki alanı göz önüne alınmalı, özellikle kalabalık gruplarda dış kısımdaki kişilerin gazdan etkilenmeyerek alandan ayrılmayabilecekleri ve ezilme yaşanabileceği düşünülmelidir.
• Özel güvenlik şirketleri bünyesinde çalışan görevliler, göz yaşartıcı gaz kullanımı sonucunda yaralanma ve ölüm riski olduğunu her zaman akılda tutarak hareket etmelidir. Yasal sınırların dışına çıkıldığında hukuki ve cezai sorumlulukla karşı karşıya kalınabilmesi mümkündür.

Bu konu ile ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak için buraya tıklayabilirsiniz.